Cần khôi phục truyền thống Tết Trung thu

Tham vấn y khoa :

Trung thu xưa khác nay chẳng phải chỉ ở hình dạng đồ chơi, hương vị bánh trái. cái khác nhất đó chính là sự kỹ càng cho trung thu trong từng gia đình .

\r\n

Khi bé Thiên Minh vào dự Lễ hội Mặt nạ vừa được tổ chức ở Văn Miếu – Quốc Tử Giám (Hà Nội) đầu tháng 9 mới đây , cậu đã rất vui. Vui nhất là Minh được học vẽ mặt nạ, học vẽ trên quạt giấy. “Quạt giấy này lại làm hình giống quạt mo của thằng Bờm ạ. những cô bảo có bài Thằng Bờm có chiếc quạt mo”, cậu nhỏ 9 tuổi nói. Trước đấy , cậu chưa hề biết một cái mặt nạ giấy được làm làm sao tốt nhất , thằng Bờm có trên đời thế nào. bây giờ thì cậu đã biết.\r\n\r\nBiến thể bánh trung thu\r\nNghệ nhân ẩm thực Ánh Tuyết lại lo âu về những biến thể bánh trung thu. Theo bà, bây giờ vị bánh trở nên nhiều hơn nhưng lại ít tinh tế, cầu kỳ như trước. “Đúng là bánh trung thu dần mất đi truyền thống. đôi khi có các vị bánh mới không muốn ăn vì không ra vị bánh trung thu. Số nhà làm bánh truyền thống bị thu nhỏ lại. Làm mứt bí thì phải có nước vôi trong, rồi ngâm phèn và làm rất mất công. Mỡ trong chiếc bánh nướng phải được ướp trước vào vài tháng. Nước đường nhằm mục đích là làm bánh phải đun trước cả năm. đó , những mẫu như thế thì trong gia đình phải dạy nhau, cùng giữ”, bà Tuyết nói.

\r\n

TS mỹ thuật cổ Trang Thanh Hiền chia sẻ , bà và cộng sự đã doanh nghiệp hoạt động trung thu bằng biện pháp vẽ mặt nạ cho trẻ năm nay là năm thứ hai . đầu tiên , ý tưởng đến vì bà thấy các mặt nạ nhựa ngoại nhập quá xấu. Sau nữa, bà muốn một vài thanh niên hiểu hơn về một nét văn hóa truyền thống VN. “khi đơn vị chúng tôi muốn làm y chang trung thu xưa nhưng không đủ lực. vì thế , mới chỉ giới hạn ở phần khôi phục lại truyền thống mặt nạ giấy bồi thôi đã. Sau này có điều kiện phát triển thì sẽ làm vào những đồ chơi khác. Vì trung thu xưa có phần nhiều đồ thủ công và đồ tay chân truyền thống thì rất cần kỹ thuật , cần đầu tư trong tương lai mới làm được”, bà hướng dẫn .

\r\n

Còn nhà nghiên cứu mỹ thuật Nguyễn Đức Bình đề cập lại trò chơi trung thu ngày trước. Ông Bình cho thấy : “Năm trước, chúng tôi đơn vị trung thu cho một vài em nhỏ. Trong đó có một hoạt động là dạy làm dây Nếu đốt điện đèn bằng hạt bưởi. Trước đấy , phòng khám chúng tôi thu gom hạt bưởi rồi dạy con trẻ Nếu như đốt điện hạt bưởi rất vui. các em nhỏ kinh ngạc vì chưa bao giờ chơi trò đấy . Nhưng đó là trò chơi rất thân thuộc của thời tôi còn nhỏ”.

\r\n

Cần giữ sợi dây truyền thống\r\nTS Lê Thị Minh Lý, nguyên Phó cục trưởng Cục Di sản văn hóa (Bộ VH-TT-DL), cũng cho rằng khởi thủy của ngày Tết Trung thu không được nhớ tới . Trong lúc với cư dân nông nghiệp đó chính là một tập quán quen thuộc . Ý nghĩa trung thu bây giờ nếu hỏi chẳng hề người nào cũng biết. con nhỏ biết ngày ấy mình được đi chơi nhưng không biết tại sao lại có Tết Trung thu.\r\nDo đó theo bà Lý, điều rất cần khiến cho trung thu là một số trường học phải để ý vào giảng dạy văn hóa phi vật thể hơn. “Phải tích hợp giảng dạy thế nào để những bạn trẻ có thể hiểu được, giả dụ không thì sẽ quên dần truyền thống của tiên tổ . Tết cam đoan ngọ cũng thế, một số em cũng chỉ biết là nhà dọn ra bao nhiêu thứ nhằm mục đích là ăn thôi mà không hiểu vì sao lại có Tết đoan ngọ”, bà Lý nói. Bà Lý đưa quan niệm , các bảo tồn nên liên hệ với nhà trường trong một số hoạt động trung thu nhiều hơn nữa. Trên thực tế , các bảo tàng ở Hà Nội hiện đã có nhiều hoạt động trung thu. Trong ấy , bảo tồn Dân tộc học rất nổi bật với việc thay đổi chương trình trung thu hằng năm. kế bên một vài đội ngũ y bác sỹ dạy làm mặt nạ, làm cốm, họ còn công ty một vài hoạt động trung thu mang nét văn hóa vùng miền.

\r\n

\r\nNhà điêu khắc Đinh Công Đạt thì gợi ý: “Phố đi bộ Hà Nội cũng nên có đoạn dành cho hoạt động đưa làng nghề ra phố. Trong ấy , những nghệ nhân cả già lẫn trẻ có khả năng ngồi trình diễn tay nghề. một số đồ chơi trung thu sẽ gần gũi hơn. thực chất đồ chơi trung thu là tính tự làm. Vì nó dễ, nó thân thiện , nó kế thừa. Bố làm cho con, anh dạy cho em. nếu đồ chơi chỉ là đi mua thì khó chịu thấy sự thú vị ở đèn ông sư, đèn cá gáy , đèn tôm… Do đó làm sao lời khuyên cách làm đồ chơi trung thu truyền thống cho cộng đồng là rất nên. Cũng nên có các ngoại hình đèn mới dựa trên truyền thống như đèn ông sao loại cao cấp thì có khả năng trở nên sản phẩm du lịch ”.

\r\n

Trong cuốn Đất lề quê thói của tác giả Nhất Thanh xuất bản năm 1970 có ghi: “Rằm tháng 8 là Tết Trung thu. Suốt cả năm, ngày rằm tháng 8 trăng vừa trong vừa tròn hơn cả, lại nhân tiết trời hết nóng , chưa lạnh người ta bày ra thủ thuật chơi trông trăng… Nơi phố phường thi nhau bày cỗ trông trăng, đủ một số thứ bánh, ưa thích nhất là bánh dẻo, bánh nướng.\r\nNgoài một số thứ bánh, cỗ bày đủ mọi trái cây đương mùa và con giống nặn bằng bột nhuộm ngũ sắc… kế bên cỗ có lúc bày 2 ba chiếc đèn kéo quân. Tối đến lũ con nhỏ lũ lượt kéo nhau ra phố mỗi đứa cầm chơi một dòng đèn có thắp nến bên trong, nan bằng tre nứa, phất giấy bóng màu, làm đủ hình lân, thỏ, ếch nhái, cá, tôm…\r\nỞ thành thị trai tráng tập trung thành đoàn rước sư tử, rồng… Trung thu là tết thiếu nhi nhưng cũng là dịp biếu bánh, biếu ông bà, bố mẹ , chú bác, anh em, bạn bè…”.